chrzanowski

Powiat chrzanowski - powiat w Polsce w województwie małopolskim, odtworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Chrzanów. Powiat chrzanowski powstał po raz pierwszy w latach 1853/54 jako jeden z dwóch powiatów Wielkiego Księstwa Krakowskiego w Królestwie Galicji.

Geografia:
Podział administracyjny
W skład powiatu wchodzą:

gminy miejsko-wiejskie: Alwernia, Chrzanów, Libiąż, Trzebinia
gminy wiejskie: Babice
miasta: Alwernia, Chrzanów, Libiąż, Trzebinia

Środowisko geograficzne
Powiat chrzanowski leży na południowo-zachodnim krańcu Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, na pograniczu z Wyżyną Śląską. Obejmuje swoim obszarem:

południowo-zachodni fragment Wyżyny Olkuskiej (północna część gminy Trzebinia),
zachodni fragment Rowu Krzeszowickiego (południowa część gminy Trzebinia, wschodnia część gminy Chrzanów),
zachodni fragment Grzbietu Tenczyńskiego (gminy: Alwernia, Babice, południowa część gmin Libiąż, Chrzanów),
wschodni fragment Pagórów Jaworznickich (północno-zachodnia część gminy Chrzanów, północna część gminy Libiąż).
Południową granicę powiatu wyznacza rzeka Wisła, a jej lewy dopływ Chechło jest największą z lokalnych rzek.

Historia
Dzieje ziem powiatu do 1853 roku
Teren powiatu chrzanowskiego w jego największej historycznej rozciągłości, należy do najstarszych ośrodków osadniczych w Polsce. Dzieje powiatu chrzanowskiego związane są z górnictwem rud cynku i ołowiu, z których uzyskiwano też spore ilości srebra.

Pierwsze wzmianki źródłowe na temat Chrzanowa pochodzą z XII wieku. Zapiski dotyczą handlowego, tranzytowego charakteru miasta na drodze ze Śląska do Małopolski i dalej na Ruś. W okresie I Rzeczypospolitej ziemie obecnego powiatu należały do powiatu krakowskiego od 1397 r. i podlegały staroście grodowemu w Krakowie. W 1795 r. zostały włączone do dystryktu olkuskiego w Galicji Zachodniej. W 1809 r. przeszły pod administrację Księstwa Warszawskiego i należały do departamentu krakowskiego. W latach 1815-1846 ziemie obecnego powiatu wchodziły w skład Wolnego Miasta Krakowa. Od 1846 r. należały do włączonego do Austrii Wielkiego Księstwa Krakowskiego.