Ryglice - gmina miejsko-wiejska w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie tarnowskim.

Siedziba gminy to Ryglice.

Miejscowości
W skład gminy Ryglice wchodzi 8 miejscowości: Bistuszowa, Joniny, Kowalowa, Lubcza, Ryglice, Uniszowa, Wola Lubecka, Zalasowa.

Historia
Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1301 r. (choć osada istniała prawdopodobnie już w XII w.), kiedy to książę Władysław Łokietek ustanowił właścicielami wsi Władysława Burzę i Wawrzyńca Kielanowskiego. W XIV w. w Ryglicach ustanowiono parafię. Znaczny rozwój wsi nastąpił za czasów panowania Kazimierza Wielkiego. Przybyli wówczas pierwsi Żydzi, rozwijały się handel i rzemiosło. W XVII w. rozwój zostaje zahamowany w związku z powodzią, epidemią cholery, najazdami Szwedów, Tatarów i Kozaków. W 1656 roku w Ryglicach pobici zostają Szwedzi - na pamiątkę tego wydarzenia potok przepływający przez miasto nosi nazwę Szwedka.

Urząd Miejski w Ryglicach
ul. Rynek 9
33-160 Ryglice

http://www.ryglice.pl
gmina@ryglice.pl

Radłów gmina miejsko-wiejska w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim. W latach 1975 1998 gmina położona była w województwie tarnowskim.

Siedziba gminy to Radłów.

Pierwsze wzmianki o Radłowie

W samym zaraniu dziejów chrześcijańskiej Polski książę Mieczysław I obdarował biskupstwo krakowskie połacią kraju, rozciągającą się od Dunajca po Wisłę i Rabę. Biskupi zakładają nowe osady krzewiąc wiarę, tworzą parafie i budują kościoły. W tym to czasie, przypuszczalnie w X wieku, a może i wcześniej powstała nasza osada pod nazwą Radłów.

Urząd Miejski w Radłowie

ul. Kolejowa 7
33-130 Radłów

tel.: 14 678-20-44
tel.: 14 678-20-73

e-mail: sekretariat@gminaradlow.pl
http://gminaradlow.pl

Pleśna - gmina wiejska w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie tarnowskim.

Siedziba gminy to Pleśna.

Historia
Parafia w Pleśnej powstała prawdopodobnie w pierwszej połowie XIV wieku. Obecny kościół parafialny pw. Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej został zbudowany w latach 1924 - 1930 na miejscu poprzedniego, drewnianego kościoła, przeniesionego do wsi Żelichów. Jego projektantem był architekt Franciszek Mączyński. Jest to murowana neobarokowa bazylika z transeptem. Wewnątrz znajdują się cztery barokowe ołtarze, chrzcielnica i ambona pozostałe z wyposażenia poprzedniej świątyni.

Urząd Gminy Pleśna
33 - 171 Pleśna 240

tel. (014) 679 - 81 - 70
tel./fax. (014) 679 - 89 - 47

e-mail: gmina@plesna.pl

Lisia Góra gmina wiejska w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie tarnowskim.

Siedziba gminy to Lisia Góra.

Historia
Według Słownika geograficznego Królestwa Polskiego pod koniec XIX wieku Lisia Góra położona na wysokości 254 m n.p.m. przy gościńcu z Tarnowa do Dąbrowy posiadała parafię rzymskokatolicką, jednoklasową szkołę ludową z dwoma nauczycielami oraz wiatrak. Wieś miała w tym czasie 1797 mieszkańców wyznania rzymskokatolickiego. Znajdujący się tu ówcześnie drewniany kościół pochodził z 1343.

Urząd Gminy Lisia Góra
ul. 1 Maja 7
33-140 Lisia Góra

Tel:14 678-46-78
E-mail: ug@lisiagora.pl

Gromnik - gmina wiejska w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie tarnowskim.

Siedziba gminy to Gromnik.

Rzeźba terenu
Według Jerzego Kondrackiego, autora naukowo opracowanej regionalizacji geograficznej Polski gmina Gromnik znajduje się w obrębie dwóch mezoregionów: Pogórza Rożnowskiego i Pogórza Ciężkowickiego, które są częścią Pogórza Środkowobeskidzkiego, to zaś wchodzi w skład Zewnętrznych Karpat Zachodnich.

Główne elementy rzeźby mają przebieg równoleżnikowy zakłócony rozcięciami większych dolin o przebiegu do nich prostopadłym. Krajobraz gminy, to pas szerokich i łagodnych wzgórz o wysokościach bezwzględnych 300?450 m n.p.m., a względnych 80-150 ponad dna dolin. Wysokości bezwzględne zawierają się w przedziale od 222 - 490 m n.p.m.

Zabytki na terenie gminy
Brzozowa ? cmentarz wojenny
Brzozowa ? kościół parafialny pw. św. Mikołaja
Chojnik ? cmentarz wojenny
Gromnik ? kościół pw. św. Marcina
Gromnik ? zespół dworsko?parkowy
Siemiechów ? kościół pw. MB Gromnicznej
Siemiechów ? cmentarz wojenny

Urząd Gminy Gromnik

ul. Witosa 2
33-180 Gromnik

ug@gromnik.pl
0 14/ 65 14 238,

Ciężkowice gmina miejsko-wiejska w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie tarnowskim.

Siedziba gminy to Ciężkowice.

Położenie
Ciężkowice są położone na Pogórzu Ciężkowickim nad rzeką Białą.

Historia
Legendy głoszą, że założycielem Ciężkowic był Cieszko, stryj Mieszka I, wędrujący wraz ze swą drużyną przez Małopolskę. Zabłądziwszy kiedyś na polowaniu, wojowie natknęli się na uroczą krainę. Wielu z nich ziemie te spodobały się tak bardzo, że osiedlili się tam, na cześć wodza nazywając swą osadę Cieszkowicami.

Pierwsze wzmianki o osadzie pochodzą z 1125, kiedy po raz pierwszy umieszczono ją w akcie legata Idziego z Tuskulum, z którego wynika, że wieś ta była własnością benedyktynów tynieckich. Osada została założona w 1288. Zezwolenie na lokację miasta wydał 29 lutego 1348 Kazimierz III Wielki. Miasto królewskie zostało założone na prawie magdeburskim pomiędzy 1339 i 1343 rokiem. Zasadzenia miasta dokonali dwaj mieszczanie ze Starego Sącza ? bracia Minard i Mikołaj. W okresie polokacyjnym funkcjonowała przejściowo również nazwa niem. Hardenberg.

Urząd Gminy Ciężkowice
ul. Tysiąclecia 19
33-190 Ciężkowice

tel. 0-14 62 85 800
fax 0-14 62 85 820
e-mail: ug@ciezkowice.pl
Oficjalna strona Urzędu Gminy: www.ciezkowice.pl

Powiat tarnowski ? powiat w Polsce (województwo małopolskie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Tarnów.

W skład powiatu wchodzą:

gminy miejsko-wiejskie: Ciężkowice, Radłów, Ryglice, Tuchów, Wojnicz, Zakliczyn, Żabno
gminy wiejskie: Gromnik, Lisia Góra, Pleśna, Rzepiennik Strzyżewski, Skrzyszów, Szerzyny, Tarnów, Wierzchosławice, Wietrzychowice
miasta: Ciężkowice, Radłów, Ryglice, Tuchów, Wojnicz, Zakliczyn, Żabno

Starostwo Powiatowe w Tarnowie
ul. Gabriela Narutowicza 38
33-100 Tarnów
           
tel. +48 14 68-83-300
faks +48 14 68-83-310

starostwo@powiat.tarnow.pl

Powiat bieszczadzki -  powiat w Polsce, w województwie podkarpackim z siedzibą w Ustrzykach Dolnych. Jest najrzadziej zaludnionym powiatem w Polsce (19,46 os./km2). Stanowi fragment dawnego województwa krośnieńskiego. Został utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. W 2002 roku wydzielono z niego powiat leski.
W skład powiatu wchodzą:

Gminy miejsko-wiejskie: Ustrzyki Dolne
Gminy wiejskie: Czarna
Lutowiska
Miasta: Ustrzyki Dolne

Starostwo Powiatowe w Ustrzykach Dolnych
ul Bełska 22, 38-700 Ustrzyki Dolne

tel: 13 471 25 00
13 471 10 80

fax: 13 471 10 73

Strona internetowa: www.bieszczadzki.pl

Zembrzyce - gmina wiejska w województwie małopolskim, w powiecie suskim. W latach 1975?1998 gmina położona była w województwie bielskim. W skład gminy wchodzą następujące wsie: Zembrzyce (siedziba gminy), Marcówka, Śleszowice, Tarnawa Dolna i Tarnawa Górna.

Położenie
Gmina Zembrzyce położona jest w północnej części powiatu suskiego, rozciągnięta silnie ze wschodu na zachód wzdłuż dwóch dopływów Skawy - Tarnawki i Paleczki. Sama Skawa stanowi główną oś gminy, wzdłuż której biegnie droga krajowa i linia kolejowa z Krakowa do Zakopanego. Gmina położona jest na granicy Beskidu Makowskiego i Małego.

Historia
Osadnictwo na terenie współczesnej gminy Zembrzyce pojawiło się wcześniej niż w pozostałych częściach powiatu. Wynika to z tego, że akcja osadnicza, prowadzona początkowo przez książąt oświęcimskich, posuwała się tutaj w górę biegu Skawy. Zembrzyce powstały już prawdopodobnie pod koniec XIII wieku, na pobliskim wzgórzu powstała zamek obronny. W XIV wieku powstały także wsie Tarnawa Dolna i Sleszowice. Na przełomie XV i XVI wieku powstała Marcówka, w której istotną rolę odegrali osadnicy wołoscy. Najpóźniej, bo dopiero w XVII wieku, powstała Tarnawa Górna. Wszystkie te wsie były w posiadaniu prywatnych właścicieli. W ciągu swojego istnienia wielokrotnie zmieniały właścicieli.

Obszar gminy Zembrzyce od XIX wieku podlegał dość silnym wpływom Wadowic. Sucha była bowiem wówczas wsią o średnim znaczeniu i liczbie ludności porównywalnej z Zembrzycami. Dopiero od połowy XX wieku obszar ten podlegał administracyjnie władzom w Suchej Beskidzkiej.

Zabytki

Zembrzyce:

  -kościół parafialny z początku XX wieku, wewnątrz wyposażenie ze starszego kościoła z XVII wieku,
  -dwór z XIX wieku, odnowiony
  -ślady obronnego zamku nad Skawą,

Śleszowice:

  -dwór z początku XIX wieku,
  -dwie zabytkowe kaplice,
  -pozostałe miejscowości:
  -kaplice i figury przydrożne.

Adres :
34-210 Zembrzyce 540

Telefon : (33) 874-60-02, 874-60-40, 874-61-02
Fax : (33) 877-07-00

E-mail : gmina@zembrzyce.pl
www.zembrzyce.pl

Zawoja - gmina wiejska w województwie małopolskim, w powiecie suskim. Siedzibą gminy jest wieś Zawoja.

Gmina Zawoja położona jest w dolinie Skawicy (dopływ Skawy), między Pasmem Babiogórskim a Pasmem Jałowieckim (Beskid Żywiecki). Wsie gminy ciągną się wzdłuż głównej drogi łączącej Maków Podhalański z Zubrzycą i Jabłonką przez Przełęcz Krowiarki.

Jest to największa gmina powiatu suskiego, ale ze względu na jej górzyste położenie średnia gęstość zaludnienia jest tutaj najniższa. Większa część ludności zamieszkuje w dolinie. Aż 65% powierzchni gminy stanowią lasy.

Historia
Teren dzisiejszej gminy należał od XIV wieku do końca XVIII wieku do starostwa lanckorońskiego. To właśnie ono prowadziło akcję osadniczą na tych terenach pod koniec XVI wieku. Z 1593 pochodzą pierwsze wzmianki o wsi Skawica. Charakterystyczną formą osadnictwa były tu tzw. zarębki. Osadnicy lokowani byli na porośniętym lasem terenie około 24 mórg, który musieli wykarczować, tworząc sztuczne leśne polany. Później zarębki te przekształcił się w większe osiedla - przysiółki, nazywane tutaj "rolami".

Zabytki
-Drewniany kościół z końca XIX wieku,
-Dworzec Babiogórski, drewniany pensjonat z początku XX wieku,
-Karczma z XIX wieku,
-Muzeum Babiogórskiego Parku Narodowego w zabytkowym XIX-wiecznym budynku zarządu lasów,
-Drewniana zabudowa z XIX i początku XX wieku ? pensjonaty oraz zabudowania góralskie,
-Kamienne piwniczki kryte gontem (Czatoża),
-Kapliczki i figurki przydrożne, m.in. związana z wieloma legendami kapliczka zbójnicka,
-Klasztor Karmelitów Bosych w Zawoi,
-Skansen w Zawoi - Markowej.

Adres Urzędu:
Urząd Gminy Zawoja
Zawoja 1307
34-222 Zawoja

Centrala tel. ( 033) 87-75-015, 87-75-051, 87-75-006, 87-75-400
fax: 877-50-15

Adres e-mail: sekretariat@zawoja.ug.pl
www.zawoja.ug.pl

Sucha Beskidzka - gmina miejska w południowo-zachodniej części województwa małopolskiego, w powiecie suskim (siedziba starostwa).

Historia

Historycznie miejscowość jest częścią księstwa oświęcimskiego. Początki zasiedlenia i zagospodarowania kotliny suskiej wiążą się z akcją kolonizacyjną książąt oświęcimskich. Wedle przekazów źródłowych, w 1405 r. Jan II, książę oświęcimski, wydał przywilej, w którym zezwalał niejakiemu Strzale na lokację w tym miejscu osady. Skąpe dokumenty źródłowe niewiele jednak mówią o najwcześniejszym okresie dziejów Suchej. Strzałowie pozostawali jej właścicielami prawdopodobnie przez kilkadziesiąt lat, następnie, w 2. poł. XV wieku Sucha przeszła w ręce Słupskich. W 1564 roku wraz z całym księstwem oświęcimskim i zatorskim tereny te znajdowały się w granicach Korony Królestwa Polskiego w województwie krakowskim w powiecie śląskim. Po unii lubelskiej w 1569 r. księstwo Oświęcimia i Zatora stało się częścią Rzeczypospolitej Obojga Narodów w granicach, której pozostawało do I rozbioru Polski w 1772 r.

Urząd Miejski w Suchej Beskidzkiej
ul. Mickiewicza 19
34-200 Sucha Beskidzka

centrala tel. (033) 874-23-41
sekretariat: 874-26-95
fax: 874-22-66
Adres e-mail: sucha-beskidzka@sucha-beskidzka.pl
Adres www   : www.sucha-beskidzka.pl

Stryszawa - gmina wiejska w województwie małopolskim, w powiecie suskim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie bielskim.

Gmina Stryszawa położona jest w południowo-zachodniej części województwa małopolskiego, na wysokości ok. 500 m n.p.m. Graniczy od południa z gminami Zawoja i Koszarawa, od zachodu z gminami Jeleśnia i Gilowice-Ślemień, od północy z Andrychowem, a od wschodu z Zembrzycami, Suchą Beskidzką i Makowem Podhalańskim.

Zajmuje obszar 114 km2. Pod względem obszaru zajmuje wśród gmin 8 miejsce w województwie.
Wchodzące w skład gminy wioski położone są w kotlinach i na zboczach gór opasującego je masywu Beskidu Żywieckiego. Najwyższe wzniesienie to: Jałowiec (1111 m n.p.m), Jaworzyna (825 m n.p.m), Leskowiec (922 m n.p.m) oraz Solnisko (849 m n.p.m).

Historia
Pierwsza wzmianka o Stryszawie pochodzi z 1480 r. Założona została w II poł. XV w. przez rodzinę Słupskich herbu Śreniawa - ówczesnych właścicieli Suchej. W I poł. XVI w. wieś należała do Stanisława Słupskiego ? właściciela Stryszowa i Suchej.

Była w tamtych czasach ważnym wołoskim ośrodkiem pasterskim i jednocześnie stanowiła siedzibę wołoskiego wojewody. Później w posiadanie Stryszawy weszła rodzina Komorowskich. W kolejnych latach przechodziła w ręce następnych właścicieli dóbr suskich.

Zabytki

-neogotycki kościół z końca XIX w pod wezwaniem Św. Anny
-murowana kaplica z 1843 r.
-trzy figury przydrożne; dwie z nich przedstawiają Chrystusa Frasobliwego i pochodzą z lat 1725 i 1728, trzecia to figura Chrystusa Nazaretańskiego z I poł. XVIII w.
-pomniki przyrody - lipy i modrzewie.
-dworek w Stryszawie Górnej

Maków Podhalański (do 1954 gmina Maków) - gmina miejsko-wiejska w województwie małopolskim, w powiecie suskim. W latach 1975?1998 gmina położona była w województwie bielskim. W skład gminy wchodzi miasto Maków Podhalański (siedziba gminy) oraz 6 wsi: Grzechynia, Białka, Juszczyn, Kojszówka, Wieprzec i Żarnówka.

Położenie
Gmina Maków Podhalański położona jest na pograniczu Beskidu Żywieckiego i Makowskiego, w dolinie rzeki Skawy i jej dopływów.

Historia
Początki osadnictwa na obszarze gminy sięgają najprawdopodobniej 2. połowy XIV wieku. Pierwsze pewne wzmianki pochodzą z początku XV wieku ? w dokumencie z 1410 wymieniony jest wraz z kilkunastoma okolicznymi wsiami Maków, Juszczyn i Kojszówka. Z 1562 pochodzi pierwsza wzmianka o wsi Biała (dzisiejszej Białce), najmłodszą wsią jest Wieprzec.

W Makowie dość szybko powstała parafia, która zasięgiem objęła znaczny obszar. Od początku wsie dzisiejszej gminy wchodziły w skład starostwa lanckorońskiego. Również później były połączone wspólnym losem. Cały ten obszar znany był z wyrobów z drewna ? rzemieślnicy z Makowa mieli m.in. obowiązek dostarczania do żup solnych w Wieliczce beczek na sól i stempli do kopalni. Obok rzemiosła podstawą lokalnej ekonomii było rolnictwo. Wsie te tworzyły jeden zespół dóbr ziemskich z siedzibą w Makowie, będącym najlepiej rozwijającą się wsią w tym obszarze. Dzięki temu w 1. połowie XIX wieku wieś otrzymała prawa miejskie, a na początku XX wieku była przez kilka lat siedzibą powiatu.


Zabytki

Maków Podhalański
późnoklasycystyczny kościół z początku XIX wieku z obrazem Matki Boskiej Makowskiej (koronowany w 1979)
pozostałości huty ?Maurycy? z XIX wieku
pozostałe miejscowości
kaplice i figury przydrożne

Urząd Miejski w Makowie Podhalańskim
ul. Szpitalna 3, 34-220 Maków Podhalański

tel.
  33 874 97 00
  33 877 15 08

urzad@makow-podhalanski.pl
www.makow-podhalanski.pl

Jordanów - gmina miejska w województwie małopolskim, w powiecie suskim, siedziba gminy wiejskiej Jordanów. Położone jest nad rzeką Skawą w Kotlinie Rabczańskiej u południowych podnóży Beskidu Makowskiego.


Sąsiednie gminy: Bystra-Sidzina, Jordanów, Raba Wyżna

Zabytki

Kościół parafialny Trójcy Przenajświętszej projektu Jana Sas-Zubrzyckiego z 1912?1913 r.,
ratusz miejski zlokalizowany na środku jordanowskiego rynku, wybudowany z cegły wg projektu Jana Sas-Zubrzyckiego,
zajazd Poczekaj przy ul. Kolejowej 10, pochodzący z początku XVIII w.
dwór drewniany z 2. poł. XVIII w. (Jordanów-Chrobacze),

Historia
Miasto zostało lokowane w 1564 r. przez Wawrzyńca Spytka Jordana z Zakliczyna na terenie wsi Malejowa. Nazwa miasta wywodzi się od nazwiska założyciela. Osada położona była przy skrzyżowaniu szlaków: z Krakowa i Wieliczki (trakt solny) przez Myślenice na Orawę i Węgry oraz szlaku doliną Skawy na historyczny Śląsk. W 1581 r. Jordanów uzyskał prawo dorocznych jarmarków, które w XVII w. stały się znane w południowej części Korony. Sprzedawano tu bydło, płótno oraz sól.

W XIX w. miasto nieco podupadło i miało charakter raczej rolniczy. Liczba mieszkańców ledwie przekraczała tysiąc mieszkańców. Wśród nich Żydzi, z których część należała do miejscowej gminy wyznaniowej żydowskiej.

W latach 20. XX w. do miasta przyłączono sąsiednią wieś Malejową oraz przysiółki Chrobacze i Mąkacz. Tym samym liczba ludności przekroczyła trzy tysiące.

W 1939 r. okolice Jordanowa były miejscem walk 10. Brygady Kawalerii oraz miejscowej ludności z wojskami niemieckimi. Miasto zostało silnie zniszczone w czasie II wojny światowej.

Urząd Miasta
34-240 Jordanów
Rynek 1
e-mail: miasto@jordanow.pl

Jordanów - gmina wiejska w województwie małopolskim, w powiecie suskim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie nowosądeckim.

W skład gminy wchodzi 5 wsi: Łętownia, Naprawa, Osielec, Toporzysko i Wysoka, a także leśniczówka Folwark. Siedziba gminy znajduje się w pobliskim mieście Jordanowie.

Do 1992 częścią gminy były dwie sąsiednie wsie Bystra Podhalańska i Sidzina, które obecnie tworzą oddzielną gminę Bystra-Sidzina. W tym samym roku miasto Jordanów wydzieliło się z gminy i tworzy obecnie odrębną gminę miejską.

Urząd Gminy w Jordanowie
ul. Rynek 2
34-240 Jordanów

tel: /018/ 26 93 510
    /018/ 26 93 511
Fax: /018/ 26 93 526

www.gmina-jordanow.pl