Gmina Nowy Sącz - dawna gmina wiejska istniejąca w latach 1934-1954 i 1973-1977 w woj. krakowskim i woj. nowosądeckim (dzisiejsze woj. małopolskie). Siedzibą władz gminy był Nowy Sącz, który stanowił odrębną gminę miejską.

Gmina zbiorowa Nowy Sącz została utworzona 1 sierpnia 1934 roku w powiecie nowosądeckim w woj. krakowskim z dotychczasowych jednostkowych gmin wiejskich: Biegonice, Dąbrówka Polska, Dąbrowa-Klimkówka, Falkowa, Gołąbkowice, Jamnica-Kunów, Januszowa, Kamionka Wielka, Królowa Polska, Kurów, Mystków, Naściszowa, Paszyn, Piątkowa, Wielogłowy, Wielopole, Zabełcze i Zawada. Według stanu z 1 lipca 1952 roku gmina składała się z 17 gromad: Biegonice, Dąbrowa, Dąbrówka Polska, Jamnica-Kunów, Januszowa, Kamionka Wielka, Klimkówka, Królowa Polska, Kurów, Mystków, Naściszowa, Paszyn, Piątkowa, Wielogłowy, Wielopole, Zabełcze i Zawada. Jednostka została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin.

Gminę Nowy Sącz reaktywowano w dniu 1 stycznia 1973 roku w tymże powiecie i województwie. 1 czerwca 1975 roku gmina znalazła się w nowo utworzonym woj. nowosądeckim 1 lutego 1977 roku gmina została zniesiona, a jej obszar przyłączony do gminy Chełmiec oraz do Nowego Sącza.

Urząd Miasta Nowego Sącza
Rynek 1, 33-300 Nowy Sącz
Adres e-mail:
urzad@nowysacz.pl
www.nowysacz.pl

Stary Sącz - gmina miejsko-wiejska w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie nowosądeckim. Siedzibą gminy jest Stary Sącz.

Historia
W 1257 r. książę krakowsko-sandomierski Bolesław Wstydliwy podarował swojej żonie Kindze ziemię sądecką. W 1280 r. księżna ufundowała dwa klasztory - klarysek i Franciszkanów. Prawa miejskie Stary Sącz uzyskał w 1358 r. W 1683 r. wracając spod Wiednia król Jan III Sobieski spotkał się z żoną Marysieńką. W 1795 znaczną część miasta zniszczył wielki pożar.

Zabytki
Zabytki Starego Sącza.
Kościół w Barcicach z 1901 r. Ołtarz główny z 1622 r., w ołtarzu obraz Wniebowzięcia Matki Boskiej z 1600 r. W ołtarzach bocznych znajdują się części tryptyków z lat 1470-1480 ze szkoły sądeckiej.

Urząd Miejski w Starym Sączu
ul. Stefana Batorego 25
33-340 Stary Sącz

tel. 18 446 02 70
fax. 18 446 02 73
e-mail: gmina@stary.sacz.pl
web: www.stary.sacz.pl

Nawojowa - gmina wiejska w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie nowosądeckim. Siedzibą gminy jest Nawojowa.

Historia
Powstanie Nawojowej datuje się na XIII-XIV w. Nazwa wiąże się z imieniem Nawoja z Tęczyna, kasztelana krakowskiego, któremu ziemię przekazał jako uposażenie Bolesław Krzywousty. Rycerz Nawoj, pochodził z rodu Starzów Małopolskich. W wiekach późniejszych Nawojowa przechodziła w ręce kolejnych przedstawicieli rodu. Ostatnim z nich był Piotr Nawojowski. To on w latach 1580 - 1590 zbudował w rodzinnej wsi zamek. Kolejnymi rodami były: krótko panująca rodzina Lubomirskich, a następnie ród Stadnickich których praw własności pozbawi dopiero komunistyczna reforma rolna PKWN, po II wojnie światowej. Za panowania rodziny Stadnickich, przez wieki nastąpił znaczny rozkwit miejscowości.
Ciekawostki:
- Nawojowscy chłopi brali udział w wyzwoleniu Nowego Sącza, spod panowania Szwedów 13 grudnia 1655 roku.
- W dniu 27 stycznia 1937 r. w pałacu Stadnickich podejmowana była przyszła królowa Holandii, księżniczka Juliana wraz z mężem księciem Bernardem, bawiąca w Polsce w podróży poślubnej.

Zabytki
Pałac Stadnickich w Nawojowej.
Murowany kościół w Nawojowej z 1897 roku.
Kapliczka w Popardowej z 1857 roku.

Urząd Gminy Nawojowa
ul. Ogrodowa 2
33-335 Nawojowa

tel: (18) 445-70-67, 445-70-68
fax: (18) 445-70-10
e-mail: wojt@nawojowa.pl, gmina@nawojowa.pl

Muszyna - gmina miejsko-wiejska w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie nowosądeckim. Siedzibą gminy jest Muszyna.

Sąsiaduje z gminami Krynica-Zdrój, Łabowa, gmina Piwniczna-Zdrój oraz ze Słowacją.

Historia
Pierwsza wzmianka o Muszynie pochodzi z 1209 roku, kiedy to król węgierski Andrzej II nadał jednemu ze swoich dworzan prawo pobierania ceł. W 1288 roku Muszyna wraz z okolicami przeszła we władanie biskupów krakowskich. Ziemie te zwane były odtąd "kluczem muszyńskim", a w jego skład wchodziły dwa miasteczka i trzydzieści pięć wsi. Około roku 1364 Muszyna została lokowana na prawie magdeburskim przez Kazimierza Wielkiego. W roku 1772 zaborca austriacki dokonał kasacji klucza muszyńskiego. W latach 1768 - 1772 w okolicy Muszyny miały miejsce walki konfederatów barskich z wojskami rosyjskimi. W XIX wieku odkryto lecznicze znaczenie źródeł wód mineralnych występujących w Muszynie i prowadzono badania ich składu. W 1928 roku Muszynę zaliczono do miejscowości o znaczeniu klimatycznym, a w 1930 roku nadano jej status uzdrowiska. W czasie II wojny światowej w gminie działały organizacje podziemne, siatka kurierska i prowadzone było tajne nauczanie.

Zabytki
Zabytki Muszyny.
Dawne połemkowskie cerkwie grekokatatolickie w Andrzejówce, Miliku, Dubnem, Leluchowie, Jastrzębiku, Szczawniku, Złockiem, Żegiestowie, Wojkowej oraz najstarsza z XVII wieku w Powroźniku.

Turystyka
Najbardziej rozpowszechnioną dyscypliną sportów zimowych na terenie gminy jest narciarstwo. Wyciągi narciarskie funkcjonują w Powroźniku, Złockiem, Szczawniku, Jastrzębiku i Żegiestowie, narciarskie trasy biegowe w Złockiem.

Latem korzystać można z pieszych i rowerowych szlaków turystycznych, kąpielisk oraz przejażdżek konnych zarówno bryczkami jak i wierzchem oznakowanymi szlakami. Na terenie gminy znajdują się też korty tenisowe, boiska, kryte baseny oraz miasteczko wodne.

Urząd Miasta i Gminy Uzdrowiskowej Muszyna
ul. Rynek 31
33-370 Muszyna

tel. 18 471 40 09
fax 18 477 79 21
e-mail gmina@muszyna.pl
www.muszyna.pl

Łososina Dolna - gmina wiejska w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie nowosądeckim. Siedzibą gminy jest Łososina Dolna.

Sąsiaduje z gminami: Chełmiec, Czchów, Gródek nad Dunajcem, Iwkowa, Laskowa i Limanowa.

Na terenie gminy funkcjonuje lotnisko Nowy Sącz-Łososina Dolna.

Historia
Historia tych terenów sięga początków XIV wieku. To wtedy w dolinie rzeki Łososina powstała wieś Jakubkowice, później nazwana Łososina. Kilka kilometrów dalej została założona wieś Tęgoborze. Przez obszar ten wówczas przebiegał trakt, po którym poruszały się karawany kupieckie. Sprzyjało to rozwojowi kulturalnemu i gospodarczemu tych wsi.

Zabytki
drewniany kościółek konstrukcji zrębowej pw. św. Mikołaja, przeniesiony z miejscowości Tęgoborze do Tabaszowej. Pochodzi on z 1753 roku. Jednonawowy, posiada zamknięte wielobocznie prezbiterium. Wyposażenie świątyni rokokowe;
kościół na Juście pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny. Już w X wieku miał tu według tradycji, swą pustelnię św. Just i tu zakończył pustelnicze życie w lipcu 1007 roku. W miejscu dawnej pustelni powstać miał w 1083 roku niewielki kościółek ? zniszczony przez Tatarów. Kolejny wzniesiono ok. 1400 roku, wreszcie w II połowie XVII wieku stanął istniejący do dziś kościółek pod wezwaniem Najświętszej Panny Marii;
klasycystyczny, murowany parterowy dwór w miejscowości Tęgoborze z przełomu XVIII i XIX wieku. Posiada on czterospadowy dach, ozdobiony czterokolumnowym portykiem. Obok murowana oficyna z początku XIX wieku;
stary dwór ziemiański w Witowicach Dolnych;
kapliczki przydrożne.

Turystyka
W miejscowościach takich jak: Tęgoborze, Znamirowice, Tabaszowa, Witowice Dolne koncentruje się działalność turystyczna, rekreacyjna, bądź sportowa związana z dostępem do Jeziora Rożnowskiego i Czchowskiego.

Na lotnisku Aeroklubu Podhalańskiego w Łososinie Dolnej można skorzystać z lotów pasażerskich samolotami sportowymi.

Na terenie gminy znajduje się rezerwat przyrody Białowodzka Góra nad Dunajcem.

Urząd Gminy w Łososinie Dolnej
33-314 Łososina Dolna 300
CENTRALA tel: 18 444-80-02
FAX całodobowy: 18 541-21-40

www.lososina.pl
email: ug@lososina.pl

Łącko - gmina wiejska w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie nowosądeckim. Siedzibą gminy jest Łącko. Łącko nazywane jest stolicą krainy sadów.

Historia
Po raz pierwszy Łącko pojawia się w dokumentach 1251 roku. Wówczas kasztelan sądecki Wydżga (właściciel zamków w Czorsztynie i Rytrze) sprzedał wieś Bożogrobcom z Miechowa. W roku 1268 wieś znalazła się w rękach księżnej Kingi, wdowy po Bolesławie Wstydliwym, która zakładając zakon klarysek w Starym Sączu obdarowała go kluczem łąckim. Klaryski były w posiadaniu tych terenów, aż do kasaty zakonu przez Austriaków w końcu XVIII wieku.

Jeszcze przed wybuchem I wojny światowej planowano przeprowadzenie doliną Dunajca linii kolejowej łączącej Nowy Sącz ze Szczawnicą, a następnie przeniesienie do Łącka sądu powiatowego i utrzymanie starostwa. Realizację tych zamierzeń przekreślił wybuch I wojny światowej.

Mieszkańcy Łącka czynnie włączyli się w walkę zbrojną, zarówno okresie zaborów (m.in. insurekcja kościuszkowska, powstanie styczniowe), podczas I wojny światowej, a także w walkę z okupantem w trakcie II wojny światowej.

Zabytki
Kościół parafialny pod wezwaniem Św. Jana Chrzciciela w Łącku z 1728 roku. Tradycja głosi, że materiały do jego budowy uzyskano z rozbiórki zameczku Zyndrama z pobliskich Maszkowic, znanego z bitwy pod Grunwaldem. Świątynia murowana, trójnawowa, z kwadratową wieżą od strony zachodniej. Wewnątrz na uwagę zasługuje wczesnobarokowy ołtarz główny oraz kamienna chrzcielnica z 1493 roku. Do zabytkowych należy zaliczyć organy w stylu późnobarokowym z XVIII wieku oraz portale kute w kamieniu w stylu barokowym. Kościół odnowiono w 1818 r. oraz rozbudowano w roku 1930.
Wybudowany z drewna modrzewiowego kościół parafialny pod wezwaniem św. Marcina w Czarnym Potoku. Powstał w obecnej postaci w XVII wieku. Wewnątrz znajduje się obraz Matki Bożej Bolesnej -Czarnopotocka Madonna z 1644 roku.
Kościół parafialny pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Jazowsku z 1665 roku. Wewnątrz znajduje się późnobarokowy ołtarz z umieszczonym w środku gotyckim obrazem Matki Bożej z Dzieciątkiem oraz barokowa ambona i chór.
Osiedle Opijówka w Jazowsku, stanowiące unikatowy w tej części Małopolski przykład folwarcznego budownictwa mieszkaniowego.
Obelisk na górze Zyndrama w Maszkowicach.

Urząd Gminy Łącko
33-390 Łącko 445

telefon: 18 414-07-10
18 414-07-11

www: www.lacko.pl
e-mail: gmina@lacko.pl

Łabowa - gmina wiejska w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie nowosądeckim. Siedzibą gminy jest Łabowa.

Sąsiaduje z gminami Grybów, Kamionka Wielka, Krynica-Zdrój, Muszyna, Nawojowa, Piwniczna-Zdrój.

Położona jest między pasmem Jaworzyny w Beskidzie Sądeckim a pasmem Grybowskim w Beskidzie Niskim, w połowie drogi między Nowym Sączem a Krynicą-Zdrojem, w dolinie rzeki Kamienicy Nawojowskiej. Wysokość terenu waha się od 440 do 1080 m n.p.m.

Historia
Wieś Łabowa została ulokowana przed 1581 roku przez Branickich na prawie wołoskim. W tym samym roku powstała tu parafia greckokatolicka. Do roku 1947 w większości zamieszkana przez ludność łemkowską.

Zabytki
Murowana cerkiew greckokatolicka pw. Opieki NMP w Łabowej z 1784 roku, ufundowana przez Lubomirskich. Budynek przykrywa blaszany, siodłowy dach, nad kaplicami uformowany w kopuły, który zdobi pięć wieżyczek z latarniami. Nad wszystkim góruje baniasty hełm wieży z latarnią.
Cmentarz gminy żydowskiej w Łabowej.
Drewniana cerkiew greckokatolicka pw. św. Dymitra w Roztoce Wielkiej, zbudowana w 1819 roku w typie zachodniołemkowskim. Wnętrze zdobią klasycystyczne ołtarze, ikonostas i lichtarze: dwa późnobarokowe z pierwszej połowy XVIII i dwa klasycystyczne.
Unicka cerkiew pw. Opieki Bogurodzicy w Maciejowej zbudowana w 1830 roku w typie budownictwa zachodniołemkowskiego. Cerkiew jest drewnianym trójdzielnym budynkiem z wieżą konstrukcji słupowej i izbicą. Z wyposażenia cerkiewnego posiada neobarokowy ikonostas z przełomu XIX i XX wieku. Przed cerkwią stoi drewniana dzwonnica z namiotowym dachem pochodząca z tego samego okresu. Obecnie pełni rolę kościoła rzymskokatolickiego.
Greckokatolicka drewniana cerkiew pw. św. Michała Archanioła w Łosiach, wybudowana w 1826 roku w typie budownictwa zachodniołemkowskiego. Obita gontem, trójdzielna. Wieża konstrukcji słupowej z izbicą. Wyposażenie kościoła pochodzi z XVIII - XIX wieku. Znajduje się tu ikonostas o motywach rokokowo - klasycystycznych.
Kapliczki przydrożne, w tym w Nowej Wsi, zbudowana ok. połowy XIX wieku, pod wezwaniem Matki Boskiej od Dzieciątka.

Turystyka
Typowo turystyczną miejscowością jest położona w głębokiej dolinie otoczonej szczytami Beskidu Niskiego o wys. do 850 m n.p.m. Kamianna. Miejscowość została rozsławiona przez księdza Henryka Ostacha jako centrum apiterapii czyli leczenia produktami pszczelimi.

Ponadto wyciągi w Czaczowie, na Hali Łabowskiej oraz w Kamiannej umożliwiają uprawianie narciarstwa.

Łabowa, Ul. Łabowa 38 33-336 Łabowa

telefon: 0-18 471-12-27
faks: 0-18 471-12-66
gmina@labowa.pl

Powiat nowosądecki - powiat w Polsce (województwo małopolskie), utworzony w 1999 r. w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Nowy Sącz.Powiat nowosądecki - powiat w Polsce (województwo małopolskie), utworzony w 1999 r. w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Nowy Sącz.

Geografia:
Większość powierzchni powiatu zajmują tereny górskie i wyżynne (pogórza), a także doliny rzeczne Dunajca z jego głównymi dopływami: Popradem i Kamienicą. Rzeki te rozdzielają główne pasma górskie Sądecczyzny: Beskid Sądecki, Beskid Niski i Beskid Wyspowy, otaczające Kotlinę Sądecką, która stanowi główne skupienie osadnicze regionu.

Lasy i tereny leśne zajmują 44% obszaru powiatu, w tym najwięcej w gminach górskich: Rytro (72,8%), Łabowa (70,8%), Piwniczna (63,6%), Muszyna (61,2%), Krynica (57%), Kamionka Wielka (46,2%), Łącko (42,8%), Nawojowa (41,6%).

Długość potoków i rzek sięga na ziemi sądeckiej 1900 km. Największą rzeką jest Dunajec a dalej: Poprad, Kamienica Nawojowska. Na terenie powiatu brak jest jezior naturalnych, ale na skutek działalności człowieka powstało sztuczne - jezioro Rożnowskie (nazwę swą wzięło od Pogórza Rożnowskiego), o długości dochodzącej do 20 km.

Znaczną część powiatu obejmuje Popradzki Park Krajobrazowy.

Kultura i turystyka:
Sądecczyzna spełnia prawie wszystkie wymagania turystów - można tu znaleźć góry, jezioro, ostępy leśne i pełne zabytków miasta, łemkowskie drewniane cerkiewki i monumentalne kościoły, a także najnowocześniejszą infrastrukturę sportową i szereg słynnych kurortów sanatoryjnych i uzdrowiskowych. Na terenie powiatu znajduje się ponadto wieś Kamianna - światowe centrum apiterapii.

W największych centrach sadowniczych (Łącku i Łososinie Dolnej), każdego roku w okresie kwitnienia sadów organizowane są Święta Kwitnącej Jabłoni, będące przeglądem kulturalnych i gospodarczych osiągnięć regionu. W imprezach tych biorą udział zespoły regionalne, orkiestry dęte oraz znani artyści scen polskich.

Starostwo Powiatowe w Nowym Sączu
ul. Jagiellońska 33, 33-300 Nowy Sącz
Tel.: 18 41-41-600
Fax: 18 41-41-700

Krynica-Zdrój - gmina miejsko-wiejska w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim.

Siedzibą gminy jest miasto Krynica-Zdrój.

Sąsiaduje z gminami Grybów, Łabowa, Muszyna, gminą Uście Gorlickie oraz ze Słowacją.

Geografia:
Gmina położona jest we wschodniej części Beskidu Sądeckiego i na zachodnim skraju Beskidu Niskiego.

Historia:
Zobacz więcej w artykule Krynica, w sekcji Historia.
W 1363 roku król Kazimierz Wielki w miejscu osady Ornawa założył miejscowość Miastko. Nadając prawa miejskie, ufundował tutaj kościół, szkołę parafialną oraz mury obronne. Miastko (przemianowane w 1612 na Tylicz) było aż do XIX wieku najważniejszym ośrodkiem regionu. W 1391 roku król Władysław Jagiełło Miastko i okoliczne ziemie nadaje biskupom krakowskim i włącza do klucza muszyńskiego, który istnieje do I rozbioru Polski.

Po roku 1856 nastąpił gwałtowny rozwój Krynicy dzięki tutejszym zdrojom i działalności prof. Józefa Dietla. W roku 1889 Krynica uzyskała prawa miejskie. Tylicz stracił je w roku 1935.

Turystyka:
Atrakcje turystyczne:

przejazd kolejką gondolową na Jaworzynę Krynicką (1114 m n.p.m.). Kolejka ma przepustowość do 1600 osób/godz.
trasy narciarskie na Jaworzynie i Słotwinach. Znajduje się tu kilka sztucznie naśnieżanych i oświetlonych wyciągów narciarskich.
gęsta sieć szlaków turystycznych. Przy szlaku czerwonym na Jaworzynę Krynicką stoi pomnik przyrody nieożywionej "Diabelski Kamień". Skała ta jest wąska u podstawy i szersza w górnej części. Przez obszary na stokach Szalonego i Góry Parkowej prowadzą ścieżki przyrodnicze. Trzecia jest przygotowywana na wschodnim zboczu Jaworzyny Krynickiej.
na stokach Runku, Żydówki, Huzarów, Doliny Muszynki i Szczawicznego Potoku można uprawiać kolarstwo górskie.
stadniny koni w Tyliczu.

Urząd Miejski w Krynicy-Zdroju
33-380 Krynica-Zdrój
ul. Kraszewskiego 7
tel. (+48 18) 472-55-00
fax (+48 18) 471-56-53

e-mail: ugukry@ns.onet.pl
www.krynica-zdroj.pl

Korzenna - wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w gminie Korzenna Znajduje się na Pogórzu Rożnowskim, w dolinie potoków Jasienianka (Wojnarówka) i Spólnik (Łyczanka). W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

Miejscowość jest siedzibą gminy Korzenna.

Historia:
W wieku XIX miejscowość Korzenna, a także Świegocin opisywana są jako: Korzenna (i Świegocin), wieś w powiecie grybowskim, w położeniu pagórkowatem, przy drodze komunikacyjnej pomiędzy Nowym Sączem a Bobową, o 16 kilometrów od stacji pocztowej w Grybowie. Kościół parafialny rzymsko ? katolicki, drewniany, erygowany 1348 r. przez króla Kazimierza Wielkiego, metryki pisane od 1709 r. Do tej parafii należą wsie: Korzenna, Łyczana, Niecew i Świegocin, razem wiernych 1266 i 16 Żydów.

W XV w. Korzenna należała do Klemensa herbu Wąż (Lib. ben. II, 302).

Korzenna posiadała szkołę etatową filialną 1-klasową, mieszkańców było 553, domów 59, w Świegocinie mieszkańców 226, domów 31.
Rozległość obszarów: dworek roli ornej 590, łąk i ogrodów 34, pastwisk 129, lasu 206 mórg. W mniejszej własności roli ornej 628, łąk i ogrodów 78, pastwisk 103, zarośli 77 mórg austriackich.
Gleba urodzajna pszenna glinka. Korzenne jest starodawną pieleszą gałęzi Strzemieńczyków, która wzięła stąd nazwisko Korzeński, później należała do Wyszkowskich i Koczanowiczów; obecnie jest właścicielem obszaru dworskiego Korzenna i folwarku Słomianki Kajetan Cudak, ze Świegocina.

Zapis powyższy pozwala lokować wieś w wieku XIV.

Urząd Gminy Korzenna

Korzenna 325
33-322 Korzenna

telefon: 18 440-66-10
faks: 18 441-70-39
gmina@korzenna.pl

Kamionka Wielka - wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim. Miejscowość jest siedzibą gminy Kamionka Wielka.

Geografia:
Gmina Kamionka Wielka położona jest w dolinie na pograniczu Beskidu Sądeckiego i zachodniej części Beskidu Niskiego, u zbiegu trzech potoków: Kamionki, Królówki i Wolanki.

Gmina posiada obszar 63,01 km, w tym: użytki rolne 46%, użytki leśne 47%. Stanowi to 4,06% powierzchni powiatu.

Historia:
Najstarszą wsią jest Mystków założony przez wójta nowosądeckiego Mikołaja w 1324 roku na podstawie przywileju lokacyjnego króla Władysława Łokietka. W połowie XIV wieku powstała Mszalnica, nieco później Kamionka Wielka i Kamionka Mała. W XV wieku powstały Bogusza i Królowa, które były wówczas własnością królewską.

W okresie kolonizacji wołoskiej mieszkańcy Królowej (wysiedleni na zasadzie przymuszonej sprzedaży gospodarstw) przenieśli się na zachód zakładając Królową Polską.

W XV wieku za sprawą Władysława Jagiełło wsie stały się własnością królewską. Po I rozbiorze przeszły w prywatne ręce.

Urząd Gminy w Kamionce Wielkiej
33-334 Kamionka Wielka 5
tel (0-18) 445-60-17, 445-60-18, 445-60-96
fax (0-18) 445-60-13 wew. 44
e-mail: gmina@kamionka.iap.pl

Grybów - miasto w województwie małopolskim w powiecie nowosądeckim. Miasto Grybów administracyjnie graniczy z gminą Grybów, której granice otaczają niemal całe miasto oraz na niewielkim odcinku we wschodniej części z gminą Ropa wchodzącą w skład powiatu gorlickiego. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa nowosądeckiego.

Geografia:
Grybów położony jest na pograniczu Beskidu Niskiego i Pogórza Rożnowskiego, nad rzeką Białą. Otaczające miasto Góry Grybowskie wznoszą się na wysokość powyżej 700 m n.p.m., a średnia wysokość położenia miasta wynosi 360 m n.p.m. przy maksymalnej różnicy wzniesień 260 m.

W okolicach miasta występują źródła wód mineralnych (solanki).

Obiekty zabytkowe:

Dwór Hoschów - siedziba dawnych właścicieli dóbr grybowskich z lat 30. XIX w., w południowo-wschodniej części rynku.
Stara plebania - drewniany budynek z 1699, obecnie siedziba miejscowego Muzeum Parafialnego.
Neogotycka bazylika mniejsza pw. św. Katarzyny wybudowana w latach 1909-1914, siedziba parafii św. Katarzyny.
Neogotycki ratusz wybudowany w 1902.
Synagoga, wzniesiona w 1909 w miejsce starszej świątyni.
Cmentarz żydowski.
Cmentarz wojenny nr 130, cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej.
Cmentarz wojenny nr 129, cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej.
siedziba dawnego Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego Sokół, budynek zbudowany latach 1906-1910, obecnie w budynku mieści się Miejski Dom Kultury.

Urząd Miejski w Grybowie
ul. Rynek 12, 33-330 Grybów

tel. +48 18 4450140, +48 18 4450440
tel./fax: +48 18 4450202

e-mail: umgrybow@pro.onet.pl, miasto@grybow.pl
www.grybow.pl

Grybów - gmina wiejska w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie nowosądeckim. Siedzibą gminy jest Grybów.

Geografia:
Gmina położona jest na terenie Pogórza Rożnowsko i Pogórza Ciężkowickiego oraz Beskidu Niskiego, wśród Gór Grybowskich, w dolinie rzeki Białej.

Historia:
Grybów został założony przez Kazimierza Wielkiego 15 maja 1340. Z kolejnych latach otrzymywał od kolejnych władców liczne przywileje. XVII wiek to początek powolnego upadku miasta i regionu. W okresie od XVI wieku do pierwszego rozbioru Polski miasto było siedzibą powiatu, następnie wchodziło w skład cyrkułu sądeckiego. Powiat grybowski istniał ponownie w latach 1861-1931. I i II wojna światowa przyniosła regionowi duże zniszczenia.

Zabytki:
Zabytki Grybowa.
Drewniana cerkiew w Binczarowej z 1760. Posiada ona charakterystyczną wieżę o pochyłych ścianach z podwieszoną izbicą. We wnętrzu ikonostas, carskie wrota, ikony: Chrystusa Pankratora, Matki Boskiej z Dzieciątkiem. (Wirtualny spacer po cerkwi im. Dymitra Męczennika)
Murowana cerkiew we Florynce z 1875 z barokowym ołtarzykiem.
Drewniany kościółek w Krużlowej Wyżnej z 1520 w stylu gotyckim. Stąd pochodzi rzeźba Madonna z Krużlowej - kopia, która stanowi arcydzieło snycerstwa gotyckiego. We wnętrzu zachowały się polichromowane stropy z 1520, odnawiane w 1933 roku. Oglądać można również dekorację z motywami roślinnymi w nawie, dwa zabytkowe obrazy z XVII i XVIII wieku oraz XV-wieczna chrzcielnicę.
Drewniany kościółek w Polnej z 1520 o cechach gotyckich. We wnętrzu polichromia figuralna, XVIII-wieczny ołtarz główny z obrazem Najświętszej Marii Panny oraz barokowa ambona z XVIII wieku.
Drewniany kościółek w Ptaszkowej z 1555 w stylu późnogotyckim. Posiada on konstrukcję zrębową z wieżą na słup. Jest to świątynia jednonawowa, przebudowana w latach 1880 i 1889. We wnętrzu polichromia z 1795 i malowidła z XVI wieku. We wnętrzu gotycka płaskorzeźba Modlitwa w Ogrójcu dłuta Wita Stwosza, statua Matki Boskiej z Dzieciątkiem z 1420 Matka Boska ze Słonecznikiem.
Cmentarze z okresu I wojny światowej w Binczarowej, Florynce, Wawrzce i Stróżach.

Urząd Gminy Grybów
ul. Jakubowskiego 33
33-330 Grybów
tel. 18 445 02 04
fax 18 445 04 02
fax całodobowy - 18 541 76 32
ug.grybow@pro.onet.pl
www.gminagrybow.pl

Gródek nad Dunajcem - wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w gminie Gródek nad Dunajcem.

Położenie:
Miejscowość, będąca siedzibą gminy Gródek nad Dunajcem, znajduje się na Pogórzu Rożnowskim nad utworzonym na Dunajcu sztucznym Jeziorze Rożnowskim. Przebiega przez nią droga wojewódzka nr 975.

Historia:
W XIV wieku na szczycie góry Grodzisko, obecnie otoczonej wodami zbiornika wodnego, znajdował się zamek rycerski Klemensa Kurowskiego ostatnimi właścicielami zamku byli arcybiskup gnieźnieński Mikołaj Kurowski i jego brat, kasztelan sądecki Piotr Kurowski, wzmiankowani w 1410 roku. Resztki obwałowań zamku przetrwały jeszcze do początku XX wieku.

Urząd Gminy Gródek nad Dunajcem
Gródek nad Dunajcem 54
33-318 Gródek nad Dunajcem

Telefon: 018 440 10 35
Fax: 018 440 10 35 wew 20
E-mail: gmina@gminagrodek.pl
http://gminagrodek.pl

Chełmiec (1934-54 gmina Chełmiec Polski) - gmina wiejska położona w północnej części powiatu nowosądeckiego w województwie małopolskim. Zajmuje obszar o powierzchni 11 201 ha (ok. 7,2% pow. powiatu) i liczy 28 000 mieszkańców (ok. 13,1% ogółu mieszkańców powiatu), co daje wskaźnik gęstości zaludnienia 249,1 osób/km?. Gmina Chełmiec jest najludniejszą gminą wiejską w Polsce. Siedzibą urzędu gminy jest Chełmiec.

Obszar gminy otacza pierścieniem sąsiadujące od południa miasto Nowy Sącz. Ponadto od południowego zachodu graniczy z gminą Podegrodzie, od zachodu z gminą Limanowa (powiat limanowski), od północy z gminami: Łososina Dolna i Gródek nad Dunajcem, od północnego wschodu z gminą Korzenna, od wschodu na niewielkim odcinku z gminą Grybów, od południowego wschodu z gminą Kamionka Wielka. Teren gminy podzielony jest naturalnie korytem rzeki Dunajec na część wschodnią i zachodnią. W ostatnich latach pojawiły się tendencje podziału gminy wzdłuż biegu rzeki i utworzenia oddzielnej jednostki administracyjnej po prawej stronie Dunajca.

Historia:
W XIII wieku pojawiają się w źródłach pisanych wzmianki historyczne o takich miejscowościach jak Świniarsko, Niskowa, Biczyce, Chełmiec, Klęczany i Rdziostów. Wszystkie te miejscowości związane były z osobą świętej Kingi, która uwłaszczyła nimi założony przez siebie starosądecki klasztor klarysek. Równie stare są Wielogłowy i Wielopole, skąd wywodzą się rody szlacheckie Wielogłowskich i Wielopolskich. W kolejnych wiekach pojawiły się dzięki osadnictwu mieszczan sądeckich Piątkowa, Paszyn, Kunów, Kurów, Januszowa i Librantowa. W XVI i XVII wieku na terenach gminy zamieszkiwali arianie.

W czasie II wojny światowej gmina Chełmiec Polski zasłynęła z walk partyzanckich, szczególnie Batalionów Chłopskich stacjonujących w okolicach Świniarska. Wieś ta za wojenne zasługi została odznaczona Krzyżem Grunwaldu III klasy.

W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie nowosądeckim.

Urząd Gminy Chełmiec
ul.Papieska 2
33-395 Chełmiec
woj. małopolskie

tel./fax. 18 414 56 10, 18 414 56 43
email: sekretariat@chelmiec.pl
www.chelmiec.pl